Wat helpt op weg naar die spannende training?

Stel: je zit in de auto en bent op weg naar een training voor een groep van 12 medewerkers van één organisatie. Je hebt deze training nog niet eerder gegeven. Er zit ook een blok theorie in die je voor de eerste keer geeft. De training is verplicht en de deelnemers staan niet te trappelen blijkt uit de intakes die je per mail binnen hebt gekregen. Weerstand te verwachten dus…

Wat zou jij doen in de auto, op weg naar deze training, om zo relaxed mogelijk de training in te gaan?

 Wat werkt het beste en waarom?

1. Je herhaalt voor jezelf hardop een stuk van je uitleg die je straks gaat geven
2. Je herhaalt voor jezelf hardop je intro: de eerste paar minuten van je training
3. Je probeert even nergens aan te denken en kijkt naar het groen om je heen
4. Je bedenkt wat je deelnemers allemaal zouden kunnen zeggen en hoe je hierop kunt reageren
5. Je doet een mindful-achtige oefening: je voelt even bewust de autostoel onder je billen, de vloer onder je voeten

Deze vraag stelde ik laatst aan trainers, op de facebookpagina van De Authentieke Trainer.

Het resultaat van deze korte “poll”

De reacties waren heel herkenbaar. In stress doen we (stiekem) soms A (je uitleg hardop herhalen, dan ziet die in ieder geval goed in je hoofd) of D (bedenken wat je deelnemers allemaal zouden kunnen zeggen, zodat je niet overvallen wordt). En we voelen ook dat deze reacties minder effectief zijn.

Optie B (je intro herhalen) scoorde het hoogst in de ‘poll’. Het argument: als je start lekker loopt dan voel je je zelfverzekerder, waardoor je de groep beter waarnemen kan. Deze optie werd gevolgd door C en E. C (proberen even nergens aan te denken), omdat het toch altijd anders loopt dan vooraf bedacht en gewoon vertrouwen op je eigen ervaring dan het beste werkt. En optie E (bewust je lijf voelen): even aarden zodat je in rust kan beginnen.

Wat helpt wel en niet?

Het is natuurlijk raar om te vragen wat de meest effectieve manier is om de tijd vóór je training door te brengen. Wat jou helpt is ook een kwestie van uitproberen en voelen wat voor jou werkt.

En tegelijkertijd zijn er echt reacties die beter werken dan andere. Maar welke zijn dat?

Je intro herhalen

Zelf kies ik voor B; hardop je intro herhalen (maar om net wat andere redenen dan hierboven genoemd zijn). Ik zal het toelichten…

In stress hebben we de neiging om naar houvast te zoeken; je uitleg, het programma… en dus kun je in zo’n situatie snel vervallen in je uitleg blijven repeteren. Of antwoorden bedenken op mogelijke lastige vragen en opmerkingen. Je instructie voor een oefening hardop herhalen. Op zich prima om dit goed te oefenen. Vooraf. Niet meer op de dag zelf. De valkuil is dat je aandacht anders teveel bij jezelf zit en bij je uiteraard goed doordachte programma J. Je merkt het vanzelf als je hierin beland bent, als de eerste deelnemer binnen stapt. Dan kun je bijna gestoord worden in je eigen gedachten. ‘Shit, nu kan ik niet meer verder denken en moet ik al leuk doen tegen iemand’.

Wat helpt is om op weg naar die spannende training al de juiste mindset op te roepen die je wilt tijdens je training. Dat kan door de aandacht van jezelf af te halen. En heel bewust in de huid te kruipen van alle deelnemers die straks tegen over je gaan zitten. Wat vinden zij lastig in hun werk, irritant en/of spannend aan de training, etc. Wat mij helpt is proberen te voelen wat zij voelen. Dat is uiteraard ook een belangrijke stap in het ontwerpproces. Maar tijdens mijn reisje op weg naar de training probeer ik me uitsluitend hier op te richten. Dan worden de deelnemers mensen voor me, in plaats van een groep met weerstand :). Hun gevoel is precies wat ik in mijn intro kernachtig wil verwoorden en op tafel wil krijgen. Vandaar dat ik kies voor optie B.

• De start: Ik zit en kijk, benoem wat de groep verbindt. Daarna schets ik kort een aantal voorbeelden van situaties waarvan ik weet dat deze lastig zijn in hun werk. Vervolgens vraag ik door. Herkenbaar? Vertel! Hoe is dat voor je? Door echt verbinding te maken met hun ‘pijn’ vergeet ik mezelf en vaak is de stress op dat moment al weg. Door m’n intro vooraf te herhalen zorg ik dat ik in die juiste mindset terecht kom en dat ik de juiste taal heb om dichtbij te komen.

Focus op je taak

Toen ik een vriendin, therapeut van beroep, vertelde dat dit mij en veel trainers die ik zie helpt, trok ze een interessante parallel. Die van cognitieve gedragstherapie voor mensen met sociale angststoornissen (met de ‘leuke’ inleiding dat angst voor spreken in de groep nog boven angst voor de eigen dood genoemd wordt op de lijst van veelvoorkomende angsten). Deze mensen piekeren over wat er mogelijk allemaal kan gebeuren, bijvoorbeeld als ze naar een etentje of feestje moeten. Alleen de gedachte eraan geeft al paniek. Pieker gedachten gaan namelijk vaak over risico’s. En bij risico’s hoort de emotie angst.

Wat helpt deze mensen nu om bovenstaand proces te doorbreken? In de therapie leren ze hun aandacht te verplaatsen. Voor sporters bijvoorbeeld: Volg de bal met je ogen. Let op de bal en niet op het publiek. Ze leren om zich op hun taak te concentreren in plaats van op zichzelf.

Vergelijk dit met trainen. Als je kijkt naar de intentie achter het eindeloos herhalen van je stof, dan is dit iets als: ‘ik moet zoveel mogelijk goed doen’. Dat zijn pieker gedachten over het risico dat je niet alles goed zal zeggen bijvoorbeeld. En bij risico’s hoort de emotie angst. Pieker gedrag zoals je uitleg blijven repeteren versterkt zo dus juist je angst. Wat helpt is om je op je taak te gaan richten in plaats van op jezelf. En je taak als trainer is om je deelnemers verder te helpen en met je hart bij ze te zijn!

Ik vond het een gave ontdekking!

En hoe zit ’t dan met optie C?

(Even nergens aan denken en naar het groen om je heen kijken)

Niet denken is vrij onmogelijk. Denk maar eens niet aan die roze olifant… Als ik vroeger wel eens probeerde om vooraf vooral niet aan het spannende moment te denken van de start van m’n training, werd ik vaak tijdens die start ineens toch weer overvallen. Alsof je even hebt gedaan alsof er niet was, maar ondertussen…

Wegtrekkende bewegingen helpen vaak niet. Het opzoeken kan wel werken. Hiermee komen we uit op een andere aanpak dan die uit de cognitieve gedragstherapie. Optie E: een mindfulness oefening. De essentie ervan zit niet zozeer in het voelen van je lijf, vertelde een mindfullness trainer mij. Dat is het middel.

De kern is dat je je stressgevoel juist opzoekt, en vervolgens accepteert dat het echt mag. Aanvaarden dat een nieuwe interactie spanning geeft. Dat het er is, en dat je er niets mee hoeft. Dan kan het wegzakken.

Omdat het best lastig is om dit te kunnen en het behoorlijk wat oefening vergt, kan een tussenstap ook werken. Eentje die zit in de tweede helft van optie C: naar het groen om je heen kijken.

Heel soms merk ik dat mijn aanpak -om in de huid van de deelnemers te kruipen- niet direct werkt. Dan piept er tussendoor steeds een zinnetje op over hoe ik mijn theorie verwoorden wil. Wat dan helpt is om heel bewust de omgeving te gaan zien. Het groen buiten, het stofje van de jas naast mij. De manier waarop mensen kijken om mij heen, hun gezichtsuitdrukkingen. Dit lukt wel altijd. Mijn aandacht gaat dan weg van mezelf en stapje voor stapje laat ik de buitenwereld meer binnenkomen. Daarna kan ik wel door naar de belevingswereld van mijn deelnemer. En die mindfulness trainer door naar haar eigen gevoel.

Samenvattend

• Je theorie uitleg herhalen of reacties van deelnemers voorzien is niet handig vlak voor je training. Hierbij stap je in piekergedrag dat juist angst oproept. En dit zorgt juist dat je zo zelfbewust blijft.
• Even nergens aan denken is erg lastig en werkt averechts als je hiermee juist weg wilt gaan van je stress.
• Een aanpak die helpt en die veel oefening nodig heeft is je angst opzoeken, recht aankijken en accepteren. Als je aanvaard dat het er is, dan kan het ook wegzakken.
• Leren je aandacht te verplaatsen van jezelf naar je taak (je deelnemer verder helpen) werkt goed. Dit kun je doen door je te richten op hun pijn en hier woorden aan te geven. Net zoals je in je introductie van je training doet.

Ik ben benieuwd welk van deze strategieën jij bewust of onbewust gebruikt? Of misschien is er iets anders dat jou helpt. Deel je dat hieronder of via de mail? Ik reageer altijd!