“Mag ik even weg?”. Ze kreeg het nog maar net uit haar mond. De tranen spoten uit haar ogen. Ik zat erbij en keek ernaar. Als mededeelnemer in een opleiding. “Ja, natuurlijk”, dacht de groep in stilte. “Als je even water wilt drinken, ga lekker je gang!”.
“Nou”, zei de trainer. “Blijf even zitten”.
“En kijk eens rond. Wat zie je in de groep?”
“…….”
“Kijk je buurvrouw maar eens in de ogen”.
De deelnemer keek aan. Met rode neus en al.
En heel langzaam zagen we haar gezicht ontspannen en leek het of ze vrijer huilde.
Bevestiging van het script
We zaten in een nabespreking, tijdens een opleiding Transactionele Analyse. We hadden het net gehad over scripts. Hoe je op heel jonge leven al allemaal onbewuste besluiten maakt over het leven. Op basis van wat er ons gebeurt. Zo kan een vaste knuffel voor het slapen gaan, door een kind geïnterpreteerd worden als ‘ze vinden me lief. Wat weer kan leiden tot een besluit ‘ik ben de moeite waard’. Kwam je er vroeger aan tafel nooit tussen, en heb je dit geïnterpreteerd als ‘wat ik vertel is blijkbaar niet interessant”, dan kan dit leiden tot een besluit ‘anderen zijn blijkbaar waardevoller’. Voordeel is dat deze zogenaamde besluiten dienen als kompas. Ze geven houvast en maken gebeurtenissen voorspelbaar. Nadeel is dat ze ook onbewust verscholen zitten in keuzes die je nu maakt. Dat is bij positieve besluiten best prettig, maar bij negatieve minder helpend. “Anderen zijn blijkbaar waardevoller” leidt tot gedrag “ik zeg maar niets”, waardoor er niet naar je wordt geluisterd en je bevestiging krijgt “zie je wel, ik doe er niet echt toe”. De scriptcirkel is rond.
“Vind je het goed als ik me even tot de rest van de groep richt, en vertel over wat er hier gebeurde?” vroeg de trainer.
Geknik.
“De kans is groot dat je er vroeger ook niet met je tranen mocht zijn”.
Wederom geknik.
“Als ik had gezegd: natuurlijk mag je even weg. Dan bevestig ik het script.
Hij tekende op de flap een cirkel.
– De vroegere ervaring, bijvoorbeeld: “Hou eens op met huilen”
– Een mogelijke interpretatie: ‘Als ik huil ben ik slap of een aansteller’
– Een oud besluit ‘Ik moet me groot houden’
– Gedrag nu: ‘huilen en dan vragen: mag ik weg?’
– Reactie van de ander: ‘ja hoor, natuurlijk mag je weg’.
Hiermee bevestig je de oorspronkelijke ervaring. Je reageert dan zoals de ander gewend is. En maakt hiermee de scriptcirkel weer rond. Er juist niet in meegaan kan de cirkel doorbreken.
Ontdek je eigen trigger
Ik vond het fantastisch. Zo’n moment dat je niet snel vergeet.
Ten eerste omdat het voor mij weer extra benadrukte hoe essentieel het is dat je als trainer ook je eigen triggers en patronen kent. Stel dat je als trainer onbewust ooit hetzelfde besluit hebt genomen (tranen zijn eng, ik moet sterk zijn), dan handel je daar ook naar in trainingen (hier een zakdoekje, water erbij en weg ermee). En de vraag is of je daarmee je deelnemer optimaal laat leren. Ik zie het vaak bij rollenspelen. De oefenaar baalt flink omdat het niet zo goed ging. En de begeleidende trainer zegt: “Zullen we eens kijken wat er wel goed ging?”. Of: “Joh, je bent hier om te leren”. Op zich prima zinnen. Maar minder effectief wanneer ze voortkomen uit je eigen patroon dat rot gevoelens weg moeten en niet te dragen zijn. Hoe heerlijk is het als de trainer het OK vindt dat jij je even rot voelt. “Je baalt flink. En dat voelt shit!”. “Jaaa!”.
Als trainer is het dus goed om je bewust te zijn van je eigen triggers en patronen, zodat je alternatieven hebt wanneer dat nodig is.
Verbind je met de inhoud
Ten tweede vond ik erg goed om te zien hoe deze trainer de stof zelf voorleefde. Mooi staaltje Practice what you preach. Zijn geloofwaardigheid steeg direct bij mij, en dus ook mijn vertrouwen in hem als trainer. Als trainer is het essentieel om je echt te verbinden met de inhoud. Waar zit jouw passie over het onderwerp? Welke praktische voorbeelden zie je om je heen, in de praktijk, op TV, bij jezelf? Voorbeelden waarin de stof goed wordt toegepast, of juist niet. De stof echt laten leven voor jezelf helpt je om je meer thuis te voelen in je rol als trainer en zorgt voor meer impact voor je deelnemers.
Licht toe wat je doet met de theorie ernaast
Ten derde: omdat hij niet alleen handelde volgens het model, maar ook uitlegde wat hij gedaan had met het model erbij, ging ik het echt snappen. Het werd zo een mooie demo: een praktisch voorbeeld en de theorie kwam tot leven.
Nog even los van de impact die het moment waarschijnlijk op deze ene deelnemer heeft gehad.
Wil je meer weten over deze bril om naar patronen te kijken?
Dan kan ik je het zeer leesbare boekje aanraden Dit ben ik! van Liewe Koopmans.
Veel leesplezier!
Geef een reactie